Özbekistan’ın Semerkand kentinde 3-4 Nisan tarihlerinde düzenlenen I. AB-Orta Asya Zirvesi, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyeleri arasında beklenmedik bir diplomatik gerilime yol açtı. Zirveye katılan Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve gözlemci statüsündeki Türkmenistan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 550 ve 541 sayılı kararlarını destekleyerek Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni tanıyan açıklamalarda bulundu. Bu adım, Kıbrıs meselesinde TDT içinde ilk kez ciddi bir ayrışmaya neden oldu.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in ev sahipliğinde gerçekleştirilen zirveye, Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Antonio Costa ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de katıldı. AB, zirveye 12 milyar Euro’luk yatırım taahhüdüyle katılarak, bölge ülkeleriyle ulaşım, enerji, su kaynakları ve dijital altyapı gibi alanlarda iş birliğini derinleştirmeyi hedefledi. Ancak, TDT üyelerinin Güney Kıbrıs lehine verdikleri destek, Türkiye’de büyük tepkiyle karşılandı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Bu açıklamalar, Türk dünyasının birlik ve beraberliğine zarar vermektedir.Özbekistan’a karşı diplomatik girişimlerde bulunacağız” dedi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise, “Bu tür adımlar, Türk Devletleri Teşkilatı’nın temel ilkeleriyle bağdaşmamaktadır” açıklamasında bulundu.
Uzmanlar, bu gelişmenin Orta Asya’da Türkiye’nin stratejik etkisini zayıflatabileceğini ve Türk dünyasında yeni bir ittifak arayışını tetikleyebileceğini belirtiyor. Özbekistan’ın bu adımı, hem Türkiye ile olan ilişkileri hem de Türk dünyasındaki liderlik rolünü sorgulatıyor.
Bu diplomatik kriz, Türk dış politikasının sınavı niteliğinde olup, önümüzdeki dönemde bölgesel ittifakların şekillenmesinde belirleyici bir rol oynayacaktır.
